ڤایرۆسی کۆمپیوتەر پرۆگرامێکی دەرەکی یە زیان بەخشە، کە کاردەکاتە سەر فایل و داتاکان و گۆرانکاری لە جێبەجێ کاریەکان دەکات ھەر پرۆگرامیکی ڤایرۆسیش لە پێناو مەبەست و ئامانجیک دادەرێژرێ لەلایەن پرۆگرامسازەکانەوە بۆ لەناوبردنی داتا و زانیاری و دەست بەسەرداگرتنی ئامێر و بەدەست ھێنان و دزینی زانیاری
تایبەتمەندییەکانی ڤایرۆس
توانای خۆ کۆپی کردنەوەی ھەیە Replication----
ڤایرۆس خۆی بە بەرنامەی ترەوە دەبەستێتەوە Host----
توانای گواستنەوە لە کۆمپیوتەرێکی توش بوو بۆ یەکی سەلامەت----
پێکهاتەکانی ڤایرۆس
:ڤایرۆس بەشێوەیەکی سەرەکی لە چوار “میکانیزم”بەش پێک دێت
The Replication Mechanism. توانای لە بەر خۆ گرتنەوە، ھەر ئەم میکانیزمەیە کە وای لێ دەکات زۆر بڵاوببێتەوە
The Protection Mechanism. میکانیزمی خۆشاردنەوەو پارێزگاریکردن لە خۆ
The trigger Mechanism خۆچالاککردن، وا لە ڤایرۆس دەکا کە خۆی بڵاو بکاتەوە پێش ئەوەی ھەستی پێ بکرێت
The Payload Mechanism. میکانیزمی بەجیگەیاندن، کە ڤایرۆس دەست بە جێبەجێکاری کارەکانی دەکا پاش چالاک بوونی
یەکەم ڤایرۆسی کۆمپیوتەر لە مێژوو دا
یەکەم ڤایرۆس بەناوی “براین ڤایرۆس” لە ساڵی ١٩٨٦ ەوە لە لایەن دوو برای پاکستانی بەناوەکانی ئەمجەد و باسیت فاروق دروستکرا، کە ئەم ڤایرۆسە لە رێگەی فلۆپی دیسکەوە بڵاوبووەوە کاری دەکردە سەر تۆمارەکان و ریکۆردەکانی بوت، بەلام کاری نادکردە سەر ھارد درایڤەکان، ھەروەھا ئەم ڤایرۆسە ناسرابوو بە لاھوری، پاکستانی، براینی پاکستانی، ئەی_براین. وە لە مارچی ١٩٨٨ دا یەکەم دژە ڤایرۆس بەرھەمھێنرا بۆ لەناوبردن و سرینەوەی ڤایرۆسی براین
زمانەکانی کە ڤایرۆسی پێ دادەرێژرێت
زمانەکانی ڤیژوال بەیسک و ڤیژوال سی پلاس پلاس و سی…
جۆری ئەو فایلانەی کە توشی ڤایرۆس دەبن بەشێوەیەکی گشتی پرۆگرامە جی بەجێکاریەکان و فایلە کۆدکراوەکان توشی ڤایرۆس دەبن
هەیە “exe , bat, cmd” پرۆگرامە جی بەجی کاریەکانی کە پاشگری
VOLUME BOOT RECORD،MASTER BOOT
فایلاتی باچ و سکریپتەکان لە ویندۆز و فایلەکان لە یونیکس
فایلە بەکاربراوەکانی ئۆفیسی ئەکسس، ئەکسل، وۆرد
داتا بەیس و فایلات کە لە رێگەی ئاوتلوکەوە و ئیمێلەوە
فایلاتی ئەکرۆبات پی دی ئێف و بەشاراوەیی لە نێو ئێچ تی ئێم ئێل
لە فایلە ھەڵگیراوەکانی رار، زیپ
لە ڕووی یاساییەوە
ھەر کەسێک کە ڤایرۆس دروست دەکات و بڵاوی دەکاتەوە بۆ ھەر مەبەستێک بێت لە رووی یاساییەوە ئەو کەسە تاوانبارە وە دروستکردنی ڤایرۆس تاوانە بە پێی ئەو یاسایانەی کە ھەیە
لیستی نوێترین ڤایرۆسەکانی کۆمپیوتەر
OPRAH WINFREY VIRUS
AT&T VIRUS
PAUL REVERE VIRUS
JIMMY HOFFA VIRUS
PAUL REVERE VIRUS
POLITICALLY CORRECT VIRUS
RIGHT TO LIFE VIRUS
ROSS PEROT VIRUS
MARIO CUOMO VIRUS
TED TURNER VIRUS
ARNOLD SCHWARZENEGGER VIRUS
DAN QUAYLE VIRUS #2
GOVERNMENT ECONOMIST VIRUS
NEW WORLD ORDER VIRUS
FEDERAL BUREAUCRAT VIRUS
GALLUP VIRUS
TERRY RANDALL VIRUS
TEXAS VIRUS
ADAM AND EVE VIRUS
CONGRESSIONAL VIRUS
AIRLINE VIRUS
FREUDIAN VIRUS
ELVIS VIRUS
OLLIE NORTH VIRUS
NIKE VIRUS
SEARS VIRUS
CONGRESSIONAL VIRUS #2
KEVORKIAN VIRUS
IMELDA MARCOS VIRUS
STAR TREK VIRUS
HEALTH CARE VIRUS
GEORGE BUSH VIRUS
CLEVELAND INDIANS VIRUS
LAPD VIRUS
CHICAGO CUBS VIRUS
ORAL ROBERTS VIRUS
PBS VIRUS
سەرچاوە : ckb.wikipedia